Weinig Vlamingen voelen zich comfortabel bij AI als nieuwsproducent

Slechts 13% van de Vlaamse nieuwsgebruikers voelt zich comfortabel met AI als nieuwsproducent. Jongeren en hoger opgeleiden zijn beter geïnformeerd over en staan positiever tegenover AI. Toch blijft er een grote terughoudendheid, vooral bij politieke berichtgeving.

De maatschappelijke interesse in artificiële intelligentie (AI) groeide de laatste jaren sterk. Tools zoals ChatGPT zorgen ervoor dat mensen op een eenvoudige manier toegang hebben tot AI.  Toch valt het op dat een groot deel van de Vlamingen (57%) zich weinig tot niet informeert over deze technologieën.

Het valt op dat jongeren (18-24-jarigen) beter op de hoogte zijn van AI in vergelijking met de oudere leeftijdscategorieën. Hoe ouder de Vlaming, hoe minder ze zich informeren over de technologieën en de toepassingen ervan. Ook bij de opleidingsniveaus zien we dat mensen eerder beperkt geïnformeerd zijn over AI. Het verschil tussen wel en niet geïnformeerd, wordt kleiner naargelang het opleidingsniveau: laag (31pp), midden (24pp) en hoog (8pp). We kunnen voorzichtig concluderen dat mensen met een hoger opleidingsniveau vaker in contact komen met of op zoek gaan naar informatie over AI in vergelijking met lagere opleidingsniveaus.

Er bestaat niet zoiets als dé artificiële intelligentie, integendeel. Er is een grote diversiteit aan AI-tools, ook binnen de journalistieke sector. Hier is er een belangrijk onderscheid tussen AI als nieuwsproducent (vooral AI gedreven met enige controle van een journalist) en AI als hulpmiddel voor journalisten (gemaakt door een journalist maar met hulp bijvoorbeeld bij het transcriberen van interviews of vertalen van informatie). Wat opvalt is dat voor ongeveer een derde van de Vlaamse nieuwsgebruikers AI binnen journalistiek moeilijk in te schatten blijft, afgaand op het feit dat zij aangeven zich noch comfortabel, noch oncomfortabel te voelen bij de idee van AI als nieuwsproducent of AI als hulpmiddel.

Als het gaat over artificiële intelligentie als hulpmiddel voor journalisten, dan geeft slechts 23% van de Vlaamse nieuwsgebruikers aan zich daar comfortabel bij te voelen. Bij het idee van AI als nieuwsproducent is dat nog een heel stuk minder: slechts 13% van de Vlaamse nieuwsgebruikers voelt zich comfortabel bij nieuws dat voornamelijk door AI is gemaakt met beperkte controle door een journalist. Voor lokaal nieuws (20%), nieuws over kunst en cultuur (20%) of over wetenschap en techniek (23%) ligt dat weliswaar iets hoger dan voor politiek nieuws (15%).

Ook meer jongeren (30%) voelen zich comfortabel bij AI als nieuwsproducent. Net omdat jongeren doorgaans meer geïnformeerd zijn over AI en de toepassingen ervan, zijn ze zich mogelijks ook bewuster van de mogelijkheden en gevolgen. Tegelijkertijd is het ook mogelijk dat, ondanks het hogere bewustzijn omtrent artificiële intelligentie, dit niet betekent dat ze per definitie ook een kritischere houding aannemen.

Verder is er een duidelijk verschil tussen de opleidingsniveaus wanneer het gaat over mensen die zich niet comfortabel voelen. Meer mensen met een hoger opleidingsniveau zijn meer uitgesproken oncomfortabeler bij het idee van AI als nieuwsproducent in vergelijking met de lage en midden opleidingsniveaus, wat erop zou kunnen wijzen dat zij zich meer bewust zijn van de potentiële gevaren. Dit verschil is ook merkbaar wanneer we kijken naar de inkomensniveaus.