De impact van COVID-19 op nieuws mijden

Nieuwshonger groeit, maar ook meer Vlamingen hebben de buik vol van nieuws

De coronacrisis heeft de honger naar nieuws bij Vlaamse nieuwsgebruikers merkbaar aangewakkerd: 59% van de Vlaamse nieuwsgebruikers geeft aan zeer tot extreem geïnteresseerd te zijn in nieuws. Een stijging van ruim 4 percentpunten ten opzichte van 2020.

Toch vertaalt die groeiende nieuwshonger zich niet meteen in hogere gebruikscijfers. Het dagelijks en wekelijks gebruik van nieuws daalt zelfs een beetje tijdens de coronacrisis, en ook nieuwsmijden lijkt vaker voor te komen: zo’n 4% van de Vlaamse nieuwsgebruikers gebruikt minder dan maandelijks het nieuws.

Hoe is nieuwsgebruik veranderd tijdens de coronacrisis?

Een diepgaander inzicht in de veranderingen op het vlak van nieuwsgebruik krijgen we wanneer we het gehele nieuwsrepertoire van de Vlaamse nieuwsgebruiker in kaart brengen. Zo’n nieuwsrepertoire omvat namelijk alle nieuwsmedia en -merken die op regelmatige basis (in dit geval per week) gebruikt worden.

In het dagelijks leven berusten nieuwsgebruikers zelden op één enkele nieuwsbron om hen doorheen de dag van informatie te voorzien, maar eerder een combinatie aan nieuwsbronnen, m.a.w. een nieuwsrepertoire.

Ruim gesproken kunnen Vlaamse nieuwsgebruikers opgedeeld worden in 3 groepen op basis van hun nieuwsrepertoires: mensen met een beperkt nieuwsrepertoire, mensen met een occasioneel repertoire, en mensen met een panoramisch repertoire.

Hoewel het beperkt repertoire voor de coronacrisis nog het meeste aantal nieuwsgebruikers kende, is daar sinds de pandemie verandering in gekomen. Zowel vanuit het beperkte als het panoramisch repertoire zien we een instroom van gebruikers naar het occasioneel repertoire.

Wat moet ik weten over de instroom van gebruikers naar het occasioneel repertoire?

De verandering die we optekenen in de proporties van nieuwsrepertoires binnen de bevolking tonen een genuanceerd beeld van het samenspel tussen nieuwshonger en nieuwsmijden dat kenmerkend is voor de coronapandemie. Nieuws mijden is immers geen nulsomspel, wanneer nieuwsgebruikers in de praktijk ervoor kiezen om het nieuws te mijden, toont dat zich eerder als een herschikking van het nieuwsrepertoire.

Gebruikers kunnen dus in verschillende mate het nieuws mijden. Een gebruiker met een panoramisch repertoire die ervoor kiest om in 2021 diens nieuwsconsumptie terug te schroeven tot een beperkt repertoire, bijvoorbeeld, zal zo veel uitvoeriger nieuws mijden dan een panoramische gebruiker die terugschroeft naar een occasioneel repertoire. Vooral hoogopgeleide gebruikers zijn tijdens de pandemie van een panoramisch repertoire overgeschakeld op repertoires met een verminderd nieuwsgebruik.

Opvallend is dat gebruikers tijdens de pandemie niet enkel hun repertoire zijn gaan vernauwen, maar dat sommige gebruikers hun nieuwsconsumptie net zijn gaan uitbreiden door de groeiende nieuwshonger. Laagopgeleide gebruikers, die zich vooral een beperkt repertoire aanmeten, zijn zo net wat vaker naar een occasioneel en zelfs panoramisch repertoire overgeschakeld in 2021.

Hoe verschillen nieuwsrepertoires van elkaar?

Buiten verschillen op basis van nieuwsroutines waaruit een repertoire bestaat, zien we ook opvallende verschillen tussen de repertoires wat betreft het vertrouwen in nieuws. Hoewel het vertrouwen van Vlaamse nieuwsgebruikers over de gehele lijn toeneemt in 2021, tekenen we vooral een stijging op in vertrouwen bij gebruikers met een panoramisch nieuwsrepertoire. Bij hen ligt het vertrouwen ook het hoogst. Zo’n 75% van de gebruikers met een panoramisch repertoire geven aan het meeste nieuws te vertrouwen, in vergelijking met slechts 54% van de gebruikers met een beperkt repertoire.

Om veranderend nieuwsgebruik tijdens pandemie te vatten moeten we nagaan hoe de nieuwsroutines in de brede zin veranderd zijn in 2021. Hier zien we een instroom van zowel gebruikers met een beperkt als panoramisch repertoire naar het occasioneel repertoire. Die instroom is niet onbelangrijk, repertoires verschillen sterk van elkaar wat betreft hun blik op de wereld. Het panoramisch repertoire toont significant meer vertrouwen in nieuws dan anderen, en vertrouwen groeit hier ook sterker. Nagaan wie z’n repertoire uitbreidt, en wie afhaakt, wordt dan ook cruciaal in de volgende jaren.

‍